Ligji i ri i propozuar për emigracionin në Angli – Një vështrim shterues - Nëntor 2025

1. Çfarë është “plani i ri i refugjatëve 2025”?

Më 17 nëntor 2025, Home Secretary Shabana Mahmood paraqiti në Parlament një paketë shumë të gjerë ndryshimesh për sistemin e azilit dhe kthimeve, e përmbledhur në dokumentin politik “Restoring Order and Control: A statement on the government’s asylum and returns policy” (Home Office, 2025). Ky plan përshkruhet si reforma më radikale e azilit në dekada dhe është frymëzuar drejtpërdrejt nga modeli danez i mbrojtjes së përkohshme (InfoMigrants, 2025; Syal, 2025a).

Qëllimi zyrtar është të “rivendoset rendi dhe kontrolli” në sistem, të ulen kërkesat për azil, të mbyllen hotelet dhe të dekurajohen kalimet e paligjshme me gomone (Home Office, 2025; Melley, 2025). Nuk kemi vetëm një fjalim politik, por një policy paper 32-faqesh plus deklarata të detajuara në Hansard (Hansard, 2025), mbi të cilat do të ndërtohen ligjet në 2026–2027.

2. Nga status 5-vjeçar te mbrojtja e përkohshme 30-mujore

Deri tani, refugjatët që fitonin azil në Britani merrnin zakonisht 5 vite leje qëndrimi, pas së cilës mund të aplikonin për indefinite leave to remain (ILR).

Plani i ri sjell dy prishje të mëdha të këtij modeli:

1. Status i përkohshëm, i rishikueshëm çdo 30 muaj

   Refugjatët nuk marrin më status të gjatë 5-vjeçar, por një leje 30-mujore që rishikohet rregullisht; në çdo rishikim shteti sheh nëse vendi i origjinës konsiderohet tashmë “i sigurt” dhe nëse personi mund të kthehet (Home Office, 2025; Free Movement, 2025; InfoMigrants, 2025). Në praktikë, kjo e kthen statusin e refugjatit në diçka përherë të përkohshme.

2. Rrugë shumë më e gjatë drejt vendbanimit të përhershëm

   Për ata që hynë në mënyrë të parregullt, rruga drejt shtetësisë dhe qëndrimit të përhershëm mund të zgjatet deri në 20 vite, me rreth tetë rinovime radhazi (Melley, 2025; Right to Remain, 2025). Njëkohësisht, edhe për shumë kategori të tjera migrantësh, periudha standarde për ILR po shtyhet nga 5 në 10 vite (Syal, 2025b; WorkPermitCloud, 2025).

Nga këndvështrimi ligjor, kjo e zëvendëson logjikën “stabilizim pas 5 viteve” me një gjendje të zgjatur pasigurie (Free Movement, 2025).

3. Heqja e garancive për strehim dhe ndihmë ekonomike

Aktualisht, ligji detyron shtetin të sigurojë strehim bazë dhe ndihmë minimale për azilkërkuesit që përndryshe do të mbeteshin në varfëri ekstreme. Mahmood ka paralajmëruar se ky detyrim ligjor do të ndryshojë: mbështetja do të bëhet më e kushtëzuar dhe e kufizuar, duke hequr të drejtën automatike për shumë kategori (Home Office, 2025; Chartered Institute of Housing [CIH], 2025).

The Guardian raporton se qeveria synon që shumë migrantë dhe refugjatë të mos kenë akses në benefite dhe strehim të subvencionuar deri sa të bëhen qytetarë, përveç rasteve shumë specifike (Syal, 2025b). Organizata të të drejtave të njeriut e kanë quajtur këtë qasje “mbajtje në limbo” dhe “dekurajim përmes varfërisë” (InfoMigrants, 2025; Right to Remain, 2025).

Praktikisht, kjo do të thotë se strehimi dhe ndihma ekonomike nuk do të jenë më të drejta të garantuara, por mjete presioni që lidhen me sjelljen, bashkëpunimin për kthim dhe mundësitë teorike të vetëmbështetjes.

4. Rritje e deportimeve – përfshi familjet dhe vendet “e sigurta” si Shqipëria

Plani parashikon rritje të ndjeshme të deportimeve dhe e thotë hapur se familjet me fëmijë nuk do të përjashtohennga largimet e detyruara, nëse kanë një vend të “sigurt” ku mund të kthehen (Home Office, 2025; Hansard, 2025). Analizat e medias e përshkruajnë këtë si transplantim të modelit danez në Britaninë e Madhe (InfoMigrants, 2025; Syal, 2025a; Syal, 2025c).

Në këtë kontekst, Mahmood ka përmendur publikisht rreth 700 familje shqiptare me kërkesa azili të refuzuara, të cilat aktualisht jetojnë në akomodime të financuara nga shteti (Melley, 2025; Syal & Mason, 2025). Kryeministri Edi Rama e ka akuzuar atë për stereotipizim etnik dhe për përdorim simbolik të shqiptarëve në debatin e brendshëm britanik (Syal & Mason, 2025).

Kjo tregon se shqiptarët jo vetëm që përfshihen në mënyrë teknike në këto politika, por përdoren edhe si shembull politik – gjë që rrit rrezikun e deportimeve masive dhe fushatave të synuara.

5. Qendra të mëdha pritjeje, konfiskim pasurie dhe luftë ndaj punës pa dokumente

Disa masa të tjera prekin realitetin e përditshëm të emigrantëve:

• Mbyllja graduale e hoteleve dhe zhvendosja e azilkërkuesve në qendra të mëdha, shpesh në ish-objekte ushtarake, me kapacitet shumë më të lartë (Home Office, 2025; CIH, 2025).

• Konfiskim i pasurisë në disa raste, për të “mbuluar koston” e strehimit dhe ushqimit të azilkërkuesve (Free Movement, 2025; InfoMigrants, 2025).

• Zhvillimi i një ID dixhitale për punonjësit dhe kontrolle më të ashpra ndaj punës ilegale, që e bëjnë shumë më të vështirë punën “në të zezë” (Syal, 2025b; WorkPermitCloud, 2025).

Për njerëzit pa dokumente ose me status të pasigurt, kjo do të thotë më shumë rrezik arrestimi, më pak mundësi punësimi dhe një presion të vazhdueshëm për t’u larguar.

6. “Rrugë të sigurta” të reja – sa të besueshme janë?

Qeveria prezanton njëkohësisht disa “rrugë të sigurta”:

• kuota të reja, por shumë të kufizuara, për hyrje të rregullta;

• skema sponsorizimi komunitar dhe rrugë të specializuara për refugjatë që kontribuojnë me aftësi specifike (Home Office, 2025; Right to Remain, 2025);

• mundësi të reja studimi dhe pune për një numër shumë të vogël refugjatësh (Syal, 2025b).

Megjithatë, organizata të të drejtave të njeriut theksojnë se këto rrugë janë shumë të ngushta, ndërkohë që fuqizohen masat kufizuese dhe rrugët ekzistuese, si skemat për afganët dhe bashkimi familjar, janë shtrënguar (Human Rights Watch, 2025; InfoMigrants, 2025). Në thelb, kemi një sistem ku “dyert e vogla të hapura” përdoren për të justifikuar një mbyllje të madhe në pjesën tjetër të politikës.

7. Çfarë do të thotë kjo për shqiptarët në MB?

7.1. Familjet me kërkesa të refuzuara

Për rreth 700 familjet shqiptare të përmendura nominalisht:

• ato konsiderohen prioritet për largim;

• fillimisht mund të ofrohen skema kthimi vullnetar, por plani parashikon qartë edhe largime të detyruara(Melley, 2025; Syal & Mason, 2025);

• fakti që këto familje përmenden me emër në debat tregon një fokus politik të veçantë ndaj shqiptarëve.

Nga këndvështrimi ligjor, familjet me kërkesë të refuzuar dhe pa procedurë të hapur (apel, fresh claim) janë në rrezik shumë të lartë të futen në proces kthimi.

7.2. Ata që kanë fituar status refugjati

Ata që kanë marrë status refugjati ose mbrojtje humanitare do të jenë subjekt i modelit të ri të statusit të përkohshëm 30-mujore (Home Office, 2025; InfoMigrants, 2025). Në çdo rinovim, Home Office do të shikojë edhe faktin që Shqipëria kategorizohet si “vend i sigurt”, gjë që rrit mundësinë teorike të kthimit (Syal, 2025a; Elgot, 2025).

Kjo do të thotë se familjet shqiptare me status të fituar nuk mund të mbështeten më tek ideja se “pas 5 viteve gjithçka mbyllet”: pasiguria ligjore mund të zgjasë për shumë vite.

7.3. Personat pa dokumente (overstayers, punë pa leje)

Me ID dixhitale dhe kontrollet e reja, tregu i punës “në të zezë” do të bëhet më i rrezikshëm (Syal, 2025b; WorkPermitCloud, 2025). Personat pa dokumente rrezikojnë:

• kontrolle në vendin e punës,

• procedura të shpejta largimi,

• shumë pak hapësirë për të ndërtuar një jetë të qëndrueshme në MB pa një strategji ligjore.

8. Analiza ime

Nga përvoja ime si avokat emigracioni, ky plan:

1. E zhvendos theksin nga integrimi te menaxhimi i përkohshëm

   Refugjatët nuk shihen si njerëz që do të ndërtojnë jetë afatgjatë në Britani, por si individë “të përkohshëm” që në teori duhet të kthehen sapo vendi i origjinës të etiketohet i sigurt (InfoMigrants, 2025; Free Movement, 2025).

2. Përdor varfërinë dhe pasigurinë si mjet presioni politik

   Kufizimi i benefiteve dhe strehimit e bën qëndrimin në Britani shumë më të vështirë, duke e shtyrë një pjesë të njerëzve drejt largimit “vullnetar” (CIH, 2025; Right to Remain, 2025).

3. Krijon një kategori të re: “refugjatë përjetësisht të përkohshëm”

   Me rishikime të shpeshta dhe rrugë të gjata drejt ILR, shumë njerëz mund të kalojnë vite apo dekada në një status që nuk u garanton siguri afatgjatë (WorkPermitCloud, 2025; Melley, 2025).

4. Rrezikon shkelje të Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut

   Deportimi i familjeve me fëmijë ndaj vendeve ku ekziston rrezik real për dhunë, trafikim apo mungesë totale e mbështetjes mund të përbëjë rast për shkelje të nenit 3 dhe nenit 8 të ECHR (Right to Remain, 2025).

5. Stigmatizon shqiptarët si “shembulli problematik”

   Përmendja e përsëritur e shqiptarëve (sidomos 700 familjeve) në fjalime dhe artikuj politikë e shndërron komunitetin shqiptar në simbol të “problemit të emigracionit”, pavarësisht faktit se shumë shqiptarë në MB janë me dokumente dhe të integruar (Syal & Mason, 2025; Elgot, 2025).

9. Çfarë mund të bëjnë familjet shqiptare?

Kjo pjesë është informative dhe nuk zëvendëson këshillën individuale:

• Të mos zhduken nga sistemi – të mbajnë të përditësuar adresën dhe kontaktet me Home Office.

• Të kontrollojnë statusin e dosjes – a ka ende të drejtë apeli? a ka baza për një fresh claim? (Right to Remain, 2025).

• Të mbledhin prova për fëmijët – integrimi në shkollë, gjuha, gjendja psikologjike.

• Të shqyrtojnë rrugë alternative ligjore – p.sh. viza pune, viza familjare, aty ku është realisht e mundur (WorkPermitCloud, 2025).

• Të konsultohen me një avokat të specializuar përpara se të marrin vendime madhore për largim, dorëzim apo zhdukje nga sistemi.

10. Përfundim

Plani i ri britanik e kthen sistemin e azilit nga një mekanizëm mbrojtjeje drejt një regjimi të përkohshëm, të fortë dhe të pasigurt. Për shqiptarët në MB, sidomos ata në procedura azili ose me dosje të refuzuara, kjo nënkupton:

• rrezik real deportimi,

• pasiguri afatgjatë për statusin,

• dhe një klimë politike ku komuniteti shqiptar përdoret si shembull në debatet e brendshme.

Për këtë arsye, reagimi duhet të jetë i dyfishtë: informim i qartë dhe veprim i mençur ligjor, jo panik.

Referenca

Chartered Institute of Housing. (2025, 19 nëntor). Reforms to the government’s asylum and returns policy. CIH.

Elgot, J. (2025, 16 nëntor). Asylum system in UK ‘out of control’ and dividing country, home secretary says. The Guardian.

Free Movement. (2025, 17 nëntor). Home Secretary announces major asylum and other changes in new policy paper: “Restoring order and control”. Free Movement.

Hansard. (2025, 17 nëntor). Asylum policy [Debate]. UK Parliament.

Home Office. (2025, 17 nëntor). Restoring order and control: A statement on the government’s asylum and returns policy. UK Government.

Human Rights Watch. (2025, nëntor). UK: Proposed asylum reforms undermine refugee protection [Press release].

InfoMigrants. (2025, 18 nëntor). UK: Inside Labour’s most radical asylum overhaul in modern times. InfoMigrants.

Melley, B. (2025, 17 nëntor). UK asylum reforms spark backlash within Labour Party, support from rivals. Associated Press.

Right to Remain. (2025, 18 nëntor). Breaking down the government’s new asylum proposals. Right to Remain.

Syal, R. (2025a, 16 nëntor). What changes to the UK asylum system is Labour proposing?. The Guardian.

Syal, R. (2025b, 20 nëntor). Migrants to UK will not get benefits until becoming citizens under new plans. The Guardian.

Syal, R. (2025c, 18 nëntor). Mahmood faces calls for compassion and clarity over hardline asylum policies. The Guardian.

Syal, R., & Mason, R. (2025, 19 nëntor). Wes Streeting defends asylum system shake-up despite his unease. The Guardian.

WorkPermitCloud. (2025, 20 nëntor). UK asylum reform 2025: A complete guide to the “Restoring order and control” policy. WorkPermitCloud.